Σκωτσέζικο ουίσκι.
Το “νερό της ζωής”.
Ένα ιδιαίτερο ποτό με φίλους σε όλο τον πλανήτη.
Τι ακριβώς είναι όμως το σκωτσέζικο ουίσκι;
Για να ενταχθεί στην κατηγορία “σκωτσέζικο ουίσκι” πρέπει το ποτό να πληρεί τα παρακάτω κριτήρια:
- Να έχει παραχθεί σε αποστακτήριο στην Σκωτία
- Να έχει παλαιωθεί στην Σκωτία σε δρύινα βαρέλια για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 ετών
- Να έχει παραχθεί με βάση βύνη κριθαριού, νερό και μαγιά
Οποιοδήποτε ποτό δεν πληροί τα παραπάνω κριτήρια δεν ανήκει στην κατηγορία του σκωτσέζικου ουίσκι.
Ποια είναι όμως η ιστορία του δημοφιλούς αυτού ποτού;
Η Aρχή
Η ιστορία του σκωτσέζικου ουίσκι ξεκινά ήδη από τον 15ο αιώνα.
Η παλαιότερη τεκμηριωμένη καταγραφή της απόσταξης στη Σκωτία σημειώθηκε το 1494 στα φορολογικά αρχεία της εποχής, τα Exchequer Rolls.
Ένα λήμμα αναφέρει “Eight bolls of malt to Friar John Cor wherewith to make aqua vitae.”
(Οκτώ μπουκάλια βύνης στον Friar John Cor με τα οποία μπορείτε να φτιάξετε aqua vitae)
Ο Friar John ήταν τυχερός – αυτό ήταν αρκετό βυνοποιημένο κριθάρι για να παραχθούν σχεδόν 1.500 μπουκάλια ενός ισχυρού αποστάγματος που θα βελτιωνόταν κατά τα επόμενα χρόνια.
Παράνομα Στέκια και το Κυνήγι του Εφοριακού
Η αυξανόμενη δημοτικότητα του σκωτσέζικου τράβηξε την προσοχή του κοινοβουλίου της Σκωτίας, που προσπαθούσε να επωφεληθεί από τη νεοσύστατη βιομηχανία.
Οι πρώτοι φόροι εισήχθησαν το 1644, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση της παράνομης απόσταξης ουίσκι σε ολόκληρη τη Σκωτία.
Το λαθρεμπόριο έγινε πλέον καθιερωμένη πρακτική για τα επόμενα 150 χρόνια.
Οι παράνομοι ποτοποιοί άρχισαν ένα παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι με τους εφοριακούς, επινοώντας διάφορους τρόπους για να προστατεύσουν το απόσταγμά τους από τη φορολογία.
Έχουν καταγραφεί ακόμη και περιπτώσεις κληρικών που έκρυβαν σκωτσέζικο ουίσκι κάτω από τον άμβωνα, αλλά και περιπτώσεις παράνομης μεταφοράς φιαλών ουίσκι μέσα σε φέρετρο!
Μέχρι τη δεκαετία του 1820, έως και 14.000 παράνομοι αποστακτήρες κατάσχονταν ετησίως.
Πάνω από το μισό ουίσκι που καταναλώνονταν στη Σκωτία ήταν παράνομο, καθώς οι ποτοποιοί δεν πλήρωναν τους απαιτούμενους φόρους.
Το 1785 ένας από ους πιο γνωστούς Σκωτσέζους ποιητές, ο Robert Burns, έγραψε μια ωδή στο σκωτσέζικο ουίσκι και στη φύση της ευτυχίας, της συνεργασίας, της ζεστασιάς και τους φιλικού καλωσορίσματος, περιγράφοντας το αληθινό πνεύμα του σκωτσέζικου ουίσκι.
Πόσες φορές έχεις βγει μόνος για να απολαύσεις ένα ποτό και να φλερτάρεις;
Είναι άραγε καλύτερο να βγαίνεις για φλερτ μόνος ή με παρέα;
Μάθε τι ισχύει στο παρακάτω επεισόδιο του podcast μας, Apla+Andrika.
Οδεύοντας προς τη Σύγχρονη Βιομηχανία
Η συνεχιζόμενη παραβίαση του νόμου ώθησε τελικά τον Δούκα του Γκόρντον, στις εκτεταμένες εκτάσεις του οποίου παράγονταν μερικά από τα καλύτερα παράνομα σκωτσέζικα ουίσκι, να προτείνει στη Βουλή των Λόρδων ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να καταστήσει κερδοφόρα τη νόμιμη παραγωγή ουίσκι.
Το 1823 ψηφίστηκε ο νόμος περί ειδικών φόρων κατανάλωσης, ο οποίος ενέκρινε την απόσταξη ουίσκι με αντάλλαγμα ένα τέλος άδειας £10 και μια καθορισμένη πληρωμή ανά γαλόνι αποστάγματος.
Το λαθρεμπόριο εξαφανίστηκε σχεδόν εντελώς την επόμενη δεκαετία και, στην πραγματικότητα, πολλά από τα σημερινά αποστακτήρια βρίσκονται σε τοποθεσίες που χρησιμοποιούσαν οι λαθρέμποροι πριν από δύο αιώνες.
Η Άνοδος του Grain Whisky
Μέχρι τώρα, το απόσταγμα ήταν το malt whisky.
Όμως, το 1831, ο Aeneas Coffey εφηύρε το Patent Still που επέτρεψε να πραγματοποιηθεί μια συνεχής διαδικασία απόσταξης.
Αυτό οδήγησε στην παραγωγή του grain whisky, ενός διαφορετικού, λιγότερο έντονου αποστάγματος από το malt whisky.
Το πιο ελαφρύ άρωμα του grain whiskey αναμεμειγμένο με τις πιο έντονες βύνες επέκτεινε την ελκυστικότητα του σκωτσέζικου ουίσκι σε μια σημαντικά ευρύτερη αγορά.
Το Σκωτσέζικο Ουίσκι Κατακτά τον Κόσμο
Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, τιτάνες της παραγωγής ουίσκι, όπως οι James Buchanan, Tommy Dewar, Johnnie Walker και James Chivas έβγαλαν το σκωτσέζικο ουίσκι έξω από τα σύνορα της Σκωτίας για πρώτη φορά.
Χρησιμοποιώντας το επιχειρηματικό τους πνεύμα, οδήγησαν το ουίσκι στη βρετανική αυτοκρατορία και ακόμη παραπέρα, κάνοντας γνωστό το σκωτσέζικο ουίσκι από το Χονγκ Κονγκ μέχρι το Ανόι, από το Σίδνεϊ στο Σαν Φρανσίσκο, από το Μόντρεαλ στη Βομβάη, από τη Μπογκοτά στο Βερολίνο, από το Κέιπ Τάουν στα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου.
Οι εξαγωγικές αγορές που έχτισαν τότε αποτέλεσαν θεμέλιο λίθο της επιτυχίας του σκωτσέζικου ουίσκι στην εποχή μας.
Ένας παράγοντας που βοήθησε στην παγκόσμια επέκταση του σκωτσέζικου ουίσκι ήταν ένα σκαθάρι, το οποίο το 1880 κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες και μέσα σε λίγα χρόνια, το κρασί και το κονιάκ είχαν σχεδόν εξαφανιστεί από τα κελάρια.
Οι έξυπνοι Σκωτσέζοι έσπευσαν να επωφεληθούν από την κατάσταση.
Μέχρι να ανακάμψει η γαλλική βιομηχανία, το σκωτσέζικο ουίσκι είχε αντικαταστήσει το κονιάκ και είχε γίνει το ποτό που προτιμούσαν οι περισσότεροι πια.
Η Εμφάνιση του SWA
Το Scotch Whisky Association δημιουργήθηκε υπό την απειλή της αυξανόμενης φορολογίας, μετά την παγκόσμια εξάπλωση του ουίσκι και λόγω της ύπαρξης ανάγκης για ενοποιημένη εκπροσώπηση της βιομηχανίας.
Οι ιδιοκτήτες αποστακτηρίων διεξήγαγαν σειρά συναντήσεων με σκοπό να βρουν λύσεις για την προστασία της βιομηχανίας.
Τελικά, διοργανώθηκε μια μεγάλη συνάντηση στο Λονδίνο στις 3 Οκτωβρίου του 1912.
Εκείνη τη μέρα αποφασίστηκε η ίδρυση του Wine & Sprit Brand Association, ο οποίος το 1942 ονομάστηκε Scotch Whisky Association.
Η Εποχή της Ποτο-απαγόρευσης
Η ποτοαπαγόρευση ξεκίνησε το 1920 στις ΗΠΑ.
Το ουίσκι αποτελούσε εξαίρεση, καθώς μπορούσε να συνταγογραφηθεί από γιατρούς για ιατρικούς λόγους, κάτι που αρκετοί χρησιμοποίησαν προς όφελος τους.
Το Σκωτσέζικο Ουίσκι Παγκοσμίως
Η σύνδεση του Τσόρτσιλ με το σκωτσέζικο ουίσκι προχωρά πέρα από την απαγόρευση.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος αναμόρφωσε τη βιομηχανία καθώς οι ποτοποιοί στρέφονταν όλο και περισσότερο στις διεθνείς ευκαιρίες.
Εκείνη την εποχή, ένας υπουργός είπε: “…η χώρα χρειάζεται φαγητό, τα δολάρια σημαίνουν φαγητό και το ουίσκι σημαίνει δολάρια”.
Οι ετήσιοι στόχοι εξαγωγών συμφωνήθηκαν με την κυβέρνηση και το ταξίδι του σκωτσέζικου ουίσκι, μέχρι να γίνει το κορυφαίο ουίσκι στον κόσμο συνεχίστηκε.
500 Χρόνια Ιστορίας
Πέντε αιώνες αφότου ξεκίνησαν όλα, το 1994 η βιομηχανία του σκωτσέζικου ουίσκι γιόρτασε την 500η επέτειο παραγωγής ουίσκι στη Σκωτία – και το έκανε με στυλ!
Για πρώτη φορά, οι παγκόσμιες εξαγωγές σκωτσέζικου ουίσκι ξεπέρασαν το φράγμα των 2 δισεκατομμυρίων λιρών.
Προστατεύοντας το Σκωτσέζικο Ουίσκι στον Σύγχρονο Κόσμο
Το σκωτσέζικο ουίσκι πρέπει, βάσει νόμου, να αποστάζεται και να ωριμάζει στη Σκωτία σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον τρία χρόνια και να εμφιαλώνεται με ελάχιστη περιεκτικότητα σε αλκοόλ 40%.
Η ισχυρή νομική προστασία του σκωτσέζικου ουίσκι είναι ζωτικής σημασίας για τη διαφύλαξη ενός αποστάγματος που είναι παγκοσμίως γνωστό για την ποιότητά του.
Ο πρώτος ορισμός του σκωτσέζικου ουίσκι στη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου κατοχυρώθηκε το 1933, με έναν ειδικό νόμο για το σκωτσέζικο ουίσκι το 1988 και τους νέους κανονισμούς για το σκωτσέζικο ουίσκι το 2009.
Αυτοί οι αυστηροί και περιεκτικοί κανόνες διέπουν τη βιομηχανία του σκωτσέζικου ουίσκι.
Σκωτσέζικο ουίσκι σε όλον τον πλανήτη
Σήμερα το σκωτσέζικο ουίσκι απολαμβάνεται από ανθρώπους σε 175 χώρες σε όλο τον κόσμο.
Κάθε δευτερόλεπτο που περνά 42 φιάλες σκωτσέζικου ουίσκι εξάγονται από τον Σκωτία, συμβάλλοντας στη διατήρηση χιλιάδων θέσεων εργασίας στη Σκωτία και εξασφαλίζοντας ότι το εξαιρετικό αυτό απόσταγμα θα απολαμβάνεται από τους καταναλωτές οπουδήποτε.
Ίσως έχεις αναρωτηθεί αν το αλκοόλ μπορεί να σε βοηθήσει να χαλαρώσεις στο φλερτ.
Αυτό το ζήτημα έχει αποσχολήσει και την παρέα του MOS.
Δες τη συζήτηση μας στο παρακάτω επεισόδιο του Apla+Andrika.
Το Σκωτσέζικο Ουίσκι στο Μέλλον
Η βιομηχανία παραγωγής ουίσκι είναι ένας χώρος δυναμικός που προσπαθεί να κρατήσει την παράδοση, προσαρμοζόμενη παράλληλα με τις νέες απαιτήσεις.
Έτσι, υπάρχουν φιάλες σε χαμηλή τιμή που χαρακτηρίζονται ως entry level, ενω έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν και φιάλες χωρίς ένδειξη ηλικίας (NAS No Age Statement).
Ακόμη αρχίζουν να κυκλοφορούν αποστάγματα που έχουν παλαιωθεί σε βαρέλια διαφορετικά και όχι μόνο σε βαρέλια από bourbon ή sherry.
Οι πειραματισμοί όμως δεν περιορίζονται μόνο στο είδος του βαρελιού που χρησιμοποιείται για την παλαίωση, αλλά και στην πρώτη ύλη, καθώς έχουν κυκλοφορήσει ενδιαφέρουσες εμφιαλώσεις με στοιχεία από ουίσκι σίκαλης.
Φαίνεται ότι τα αποστακτήρια στη Σκωτία έχουν πολλές καινούριες ιδέες, τις οποίες προωθούν και εισάγουν στην αγορά, παρέχοντας στους καταναλωτές εμφιαλώσεις ξεχωριστές και ιδιαίτερες.
